แม่และเด็ก

เมื่อคุณได้ทำหน้าที่คุณแม่ในวินาทีที่ได้รู้ว่ามีทารกตัวน้อยกำลังก่อกำเนิดและเติบโตอยู่ในครรภ์ คุณแม่คงปรารถนาให้ลูกน้อยแข็งแรงและมีพัฒนาการที่สมบูรณ์ใช่ไหมคะ เรามาทราบถึงวิธีดูแลลูกน้อยที่ถูกต้องและการปฏิบัติตัวของคุณแม่เพื่อสุขภาพและพัฒนาการของลูกน้อยตลอดช่วง 9 เดือนที่อยู่ในครรภ์กันค่ะ 1. ช่วงแพ้ท้องในสามเดือนแรก ในช่วงเดือนแรก ๆ ที่คุณแม่เริ่มตั้งครรภ์ อาการที่มักเกิดขึ้นก็คืออาการแพ้ท้องและคลื่นไส้จากที่ฮอร์โมนเปลี่ยนแปลง ลูกน้อยในครรภ์กำลังสร้างเซลล์ขึ้นก่อเกิดเป็นตัวอ่อนซึ่งเป็นช่วงเวลาที่มีความเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วมาก คุณแม่ควรเริ่มดูแลร่างกายตั้งแต่แรกด้วยการพยายามรับประทานอาหารให้เพียงพอ ดูแลน้ำหนักให้เพิ่มขึ้นจากก่อนตั้งครรภ์สัก 1.5 กก.นะคะ เคล็ดลับที่จะทำให้คุณแม่รับประทานอาหารได้ในช่วงคลื่นไส้แพ้ท้องก็คือ ให้รับประทานอาหารในช่วงเวลาที่รู้สึกคลื่นไส้น้อยที่สุด เลือกอาหารที่ย่อยได้ง่าย ๆ

ลูกน้อยในครรภ์มีพัฒนาการและเติบโตขึ้นทุก ๆ วัน การเติบโตและการเปลี่ยนแปลงนั้นล้วนแต่เป็นความอัศจรรย์ที่เกิดขึ้นในร่างกายของคุณแม่ แต่ละวันแต่ละสัปดาห์ลูกน้อยมีพัฒนาการเป็นอย่างไรบ้าง ข้อมูลพัฒนาการทารกในครรภ์ที่ได้นำมาฝากกันจะทำให้คุณแม่จินตนาการได้ชัดเจนขึ้นว่าตอนนี้ลูกน้อยของคุณเติบโตแค่ไหนแล้ว   เดือนที่ 1 เมื่อไข่ของคุณแม่ผสมกับอสุจิของคุณพ่อแล้วก็จะเคลื่อนตัวไปยังโพรงมดลูก ช่วงที่เคลื่อนไปตัวอ่อนก็จะเริ่มแบ่งเซลล์อย่างรวดเร็วจุดหมายปลายทางก็คือผนังมดลูก เมื่อไปถึงยังผนังมดลูกก็จะฝังตัวเข้าไปภายในผนัง ช่วงนี้คุณแม่ส่วนใหญ่มักจะยังไม่รู้ตัวว่าได้มีการตั้งท้องแล้ว แต่ผู้หญิงจำนวนหนึ่งจะรู้สึกเจ็บที่ท้องน้อยในเวลาที่ตัวอ่อนฝังตัวในผนังมดลูกค่ะ   เดือนที่ 2 หากคุณแม่ได้ไปตรวจกับคุณหมอและทำการอัลตร้าซาวด์ คุณแม่จะได้เห็นหัวใจดวงน้อย ๆ

ภารกิจของผู้เป็นแม่นั้นยิ่งใหญ่เพราะมีชีวิตน้อย ๆ อีกหนึ่งชีวิตที่พึ่งพาคุณอยู่ในทุกเวลา ตลอด 9 เดือนที่เขาต้องการการดูแลทะนุถนอมอยู่ภายในครรภ์ ไม่ว่าคุณแม่จะรับประทานอะไร ทำกิจกรรมอะไรบ้างในแต่ละวันก็ล้วนแล้วแต่ส่งผลถึงลูกน้อยทุกอย่างค่ะ ดังนั้นคุณแม่จึงเอาใจใส่ในทุก ๆ สิ่งที่ได้ทำและอาหารทุก ๆ อย่างที่รับประทาน สิ่งที่คนท้องควรทำและไม่ควรทำมีดังนี้ค่ะ   สิ่งที่คนท้องไม่ควรทำ 1. ห้ามสูบบุหรี่ การสูบบุหรี่เป็นอันตรายโดยตรงต่อลูกน้อยในครรภ์ค่ะ จากสถิติพบว่าการสูบบุหรี่หรือดมควันบุหรี่จำนวนมากในช่วงตั้งครรภ์เป็นอีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้ทารกเสียชีวิตแรกเกิด

เมื่อคุณแม่ตั้งครรภ์มีครรภ์ที่แก่ขึ้นหน้าท้องยื่นขยายใหญ่ขึ้นมาก โดยเฉพาะในช่วงไตรมาสสุดท้ายหรือช่วง 3 เดือนก่อนการคลอด คุณแม่มักจะต้องเผชิญกับอาการปวดหลังที่มากขึ้นเรื่อย ๆ ค่ะ คุณแม่อาจจะสงสัยว่าอาการปวดหลังเหล่านี้เกิดขึ้นได้อย่างไร และเมื่อมีอาการปวดหลังมาก ๆ แล้วจะแก้ไขหรือบรรเทาอาการปวดหลังนี้ได้อย่างไร ลำพังอาการต่าง ๆ ที่มาพร้อมการตั้งครรภ์ ทั้งความอึดอัด กรดไหลย้อน จุกเสียด วิงเวียนก็ทำให้คุณแม่รู้สึกไม่สบายตัวแล้ว เพิ่มอาการปวดหลังตั้งครรภ์ในช่วงท้ายไปด้วย คุณแม่บางคนอาจจะรู้สึกทรมานมากทีเดียว

ธัญญาหารทิพย์ที่สวรรค์สร้างมาเพื่อมนุษย์ เป็นอาหารชนิดแรกที่มนุษย์ทุกคนควรได้ดื่มกินนั่นก็คือ นมแม่ เมื่อทารกได้ดื่มนมแม่ก็เปรียบเสมือนกับได้รับพลังแห่งชีวิต แหล่งแห่งอาหารที่มีครบบริบูรณ์กว่าอาหารใด ๆ ในทางการแพทย์มีการวิจัยกันทั่วโลกว่า น้ำนมแม่คืออาหารที่เหมาะสมสำหรับทารกมากที่สุด คุณแม่ที่กำลังตั้งครรภ์หรือเลี้ยงลูกน้อยอย่าลังเลเลยค่ะว่าจะให้นมลูกด้วยน้ำนมของตนเองดีหรือไม่ เพราะไม่มีของขวัญชิ้นไหนที่ให้ลูกได้ดีเท่าน้ำนมจากอกของเราอีกแล้ว ลองมาดูประโยชน์ของน้ำนมแม่ที่นมวัวหรือนมผลสำเร็จรูปสู้ไม่ได้ด้วยกันค่ะ   1. ให้สารอาหารที่ครบถ้วนแก่ลูกน้อย ประโยชน์ข้อแรกคือการให้สารอาหารที่ครบถ้วนแก่ลูก เป็นประโยชน์โดยตรงหลักของนมแม่ค่ะและเป็นสารอาหารที่เหมาะกับระบบการย่อยและการดูดซึมของลูกมากที่สุดด้วย เพราะเป็นอาหารที่ถูกผลิตมาเพื่อทารกจากแม่โดยตรงนี่คะ   2. ให้ภูมิต้านทานแก่ลูก

เมื่อผู้หญิงเราเริ่มตั้งครรภ์มีสัญญาณความเปลี่ยนแปลงของร่างกายหลายอย่างเกิดขึ้น ทั้งที่สังเกตได้อย่างชัดเจนและการเปลี่ยนแปลงที่ค่อยเป็นค่อยไปซึ่งคุณแม่ตั้งครรภ์อาจมาสังเกตได้ในภายหลัง เต้านมมีความเปลี่ยนแปลงที่คุณแม่จะเห็นได้อย่างชัดเจนตั้งแต่ในช่วง 1-3 เดือนแรกของการตั้งครรภ์ สิ่งแรกที่คุณแม่เริ่มตั้งครรภ์จะเห็นได้อย่างชัดเจนในการเปลี่ยนแปลงไปของเต้านมก็คือขนาดของหัวนมจะขยายใหญ่ขึ้น ลานนมจะกว้างและมีสีคล้ำมากกว่าปกติก่อนตั้งครรภ์ค่ะ หลังจากนั้นขนาดของเต้านมจะขยายและเต่งตึงขึ้นเรื่อย ๆ เป็นผลมาจากต่อมผลิตน้ำนมที่อยู่ภายในเต้านมเริ่มได้รับการกระตุ้นจากฮอร์โมนให้ขยายพองฟูเพื่อเตรียมพร้อมในการผลิตน้ำนมต่อไป ตั้งแต่ช่วงเดือนแรกของการตั้งครรภ์คุณแม่จะรู้สึกได้ว่าเต้านมจะมีความรู้สึกไวต่อสัมผัสมากกว่าตอนยังไม่ตั้งครรภ์ ตรงบริเวณลานนมจะมีเม็ดเล็ก ๆ ผุดโตขึ้นคล้ายเม็ดสิวเล็ก ๆ โดยรอบเป็นต่อมที่ขับน้ำมันออกมาตามธรรมชาติให้ความชุ่มชื่นเตรียมพร้อมสำหรับเวลาที่ลูกน้อยดูดนมจากเต้า เต้านมและหัวนมจะมีความยืดหยุ่นจากน้ำมันที่ขับจากต่อมนี้นั่นเองค่ะ แม้ว่าเต้านมจะมีความเปลี่ยนแปลงตั้งแต่ช่วงแรกที่ตั้งครรภ์ คุณแม่อาจจะมีความรู้สึกคัดเต้านมเป็นระยะและขนาดเต้านมขยายใหญ่ขึ้นเรื่อย ๆ

คุณแม่ท้องคงเคยได้ยินว่าให้ดื่มนมสม่ำเสมอขณะท้องใช่ไหมคะ มีความเข้าใจผิดสำหรับคุณแม่ท้องจำนวนมากเกี่ยวกับการดื่มนมขณะตั้งครรภ์ ความเข้าใจผิดนั้นก็คือ คุณแม่มักเข้าใจว่าในช่วงเวลาที่ตั้งท้อง ร่างกายต้องการแคลเซี่ยมและสารอาหารจากนมสูงจึงพยายามดื่มนมปริมาณมาก ๆเข้าไว้ เพื่อลูกจะได้รับแคลเซี่ยมและประโยชน์จากนมที่คุณแม่ดื่ม แต่ในความเป็นจริงแล้วความเข้าใจนี้เป็นความเข้าใจที่ผิดค่ะ   ปริมาณนมและชนิดของนมสำหรับคนท้อง ในแต่ละช่วงเวลาของการตั้งครรภ์ร่างกายของคุณแม่และลูกน้อยในท้องต้องการสารอาหารที่แตกต่างกันไปในแต่ละเดือน ในช่วง 3 เดือนแรกสารอาหารที่คุณแม่ท้องต้องการมากที่สุดคือ โฟลิค ที่มีอยู่ใน ไข่แดง ตับ ถั่ว ผักใบเขียว

เมื่อผู้หญิงเรารู้ตัวว่ากำลังตั้งครรภ์ครั้งแรกอาจจะยังไม่รู้ว่าจะปฏิบัติตัวอย่างไรต่อไปในตลอดช่วงเวลาของการตั้งครรภ์ การไปพบคุณหมอและฝากครรภ์จึงนับเป็นสิ่งแรก ๆ ที่ว่าที่คุณแม่ควรนึกถึงค่ะ คุณหมอจะช่วยให้คำปรึกษาแนะนำและดูแลให้คุณแม่อุ่นใจและปลอดภัยจนกระทั่งถึงช่วงเวลาการคลอดลูกน้อยที่สมบูรณ์ได้   ความเป็นมาและความสำคัญของการฝากครรภ์ ทราบไหมคะว่าการฝากครรภ์ในเมืองไทยของเราไม่ใช่สิ่งที่ว่าที่คุณแม่เพิ่งจะมาปฏิบัติกันในยุคสมัยที่มีการแพทย์สมัยใหม่ แต่ความจริงแล้วการฝากครรภ์เริ่มมีกันมาตั้งแต่ยุคกรุงศรีอยุธยา คือสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช มีหลักฐานจากบันทึกของพระมหาเถรตำแยในหนังสือชื่อว่าคัมภีร์ปฐมจินดา เป็นตำรารวบรวมเกี่ยวกับสูติศาสตร์เล่มแรกของไทยเราว่า เมื่อผู้หญิงท้องก็จะนิยมฝากท้องกับหมอตำแยพื้นบ้านใกล้เคียง ในการฝากท้องหมอตำแยก็จะมาดูใกล้คลอดหรือมีเรื่องฉุกเฉินอะไรก็ตามหมอตำแยได้ตลอดเวลาค่ะ ทำไมต้องฝากครรภ์? การฝากครรภ์เป็นประโยชน์ต่อคุณแม่และต่อลูกน้อยในครรภ์โดยตรงค่ะ ประการแรกก็คือ คุณแม่และลูกน้อยจะได้รับการดูแลเอาใจใส่ทันทีที่มีการฝากครรภ์ คุณหมอจะให้คำแนะนำคำปรึกษาถึงการดูแลสุขภาพการปฏิบัติตัวต่าง ๆ

ในช่วงเวลาแห่งการตั้งครรภ์เป็นเวลาที่ร่างกายของคุณแม่และลูกน้อยอยู่ในภาวะที่อ่อนไหวและต้องการการเอาใจใส่มากเป็นพิเศษ เพราะหากมีสิ่งผิดพลาดแม้เพียงเล็กน้อยก็อาจจะส่งผลกระทบที่รุนแรงไปสู่ทั้งคุณแม่และลูกน้อยในครรภ์ได้ค่ะ ในเรื่องของอาหารการกินเป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่คุณแม่จะต้องใส่ใจและพิถีพิถันเลือกรับประทาน มีอาหารที่ต้องห้ามสำหรับคนท้องที่คุณแม่ไม่ควรจะรับประทานในช่วงเวลาตั้งครรภ์โดยเด็ดขาด ก็คือ   1. อาหารกระป๋องและอาหารกึ่งสำเร็จรูป คุณแม่ที่กำลังตั้งครรภ์ไม่ควรรับประทานอาหารกระป๋องหรือพวกอาหารกึ่งสำเร็จรูปต่าง ๆ เช่นปลากระป๋อง แกงสำเร็จบรรจุซองหรือบรรจุกระป๋อง บะหมี่กึ่งสำเร็จรูป เนื้อกระป๋อง นอกจากนั้นยังรวมถึงอาหารจำพวกแฮมและไส้กรอกด้วยค่ะ เพราะอาหารเหล่านี้ผู้ผลิตจะใส่สารเจือปนจำนวนมาก ทั้งสารเพิ่มสีแต่งกลิ่น แต่งรสชาติ ที่สำคัญพวกสารกันบูดเพื่อยืดอายุให้อาหารเก็บอยู่ได้นาน ๆ

ตั้งครรภ์หรือไม่ตั้งครรภ์สำหรับผู้หญิงช่างเป็นคำถามที่เกิดขึ้นได้เสมอทั้งกับว่าที่คุณแม่ที่รอคอยการตั้งครรภ์และพร้อมที่จะมีลูกน้อย และสำหรับผู้หญิงหลาย ๆ คนที่อาจจะยังไม่แน่ใจว่าตนเองกำลังตั้งครรภ์แล้วหรือเปล่า วิธีที่จะทำให้แน่ใจได้ว่าตั้งครรภ์หรือไม่ในปัจจุบัน เราสามารถที่จะตรวจสอบเองง่าย ๆ ได้เบื้องต้นด้วยชุดตรวจตั้งครรภ์ค่ะ เจ้าชุดตรวจการตั้งครรภ์ที่มีขายอยู่ตามท้องตลาดหาซื้อได้ง่าย ๆ ทั้งร้านขายยาและร้านสะดวกซื้อยังได้รับการรับรองจากแพทย์โดยทั่งไปว่าสามารถทดสอบและให้ผลที่แม่นยำได้เกิน 90% อีกด้วย เราลองมาดูว่ามีชุดตรวจตั้งครรภ์แบรนด์ใดบ้างที่น่าใช้และเป็นที่นิยม ใช้ทดสอบได้สะดวกและให้ผลเร็วด้วยค่ะ   1. First Response Early

เมื่อเกิดความผิดปกติขึ้นกับร่างกายเรา คุณผู้หญิงหลาย ๆ คนอาจจะเกิดความสงสัยว่าตอนนี้เราท้องหรือเปล่า อาการต่าง ๆ ที่แสดงออกมาในช่วงแรก ๆ ทางร่างกายและอารมณ์หลาย ๆ ครั้งก็บ่งบอกได้ไม่ชัดเจนนัก ถ้าต้องการให้แน่ใจว่าท้องหรือไม่ท้องวิธีที่ดีที่สุดก็คือการตรวจตั้งครรภ์ด้วยตัวเองก่อนไปพบแพทย์ค่ะ ระยะเวลาที่จะเริ่มตรวจการตั้งครรภ์ด้วยตัวเองด้วยอุปกรณ์ที่เรียกว่าที่ตรวจตั้งครรภ์ในรูปแบบต่าง ๆ ก็คือ ช่วงที่ตัวฮอร์โมนที่มีชื่อว่า HCG หรือ Human chorionic